„Wyrwij murom zęby krat
Zerwij kajdany, połam bat
A mury runą, runą, runą
I pogrzebią stary świat!”
Jacek Kaczmarski
Słowa znaki, które stały się proroctwem. W dniu 10 grudnia 2016 r. pieśń barda „Solidarności” pobrzmiewała przed bramami naszej jednostki. Miejsca w którym w czasach uprzedniego systemu internowano działaczy związkowych i opozycyjnych. Po wielu latach ponownie zdecydowali się wkroczyć na teren Zakładu Karnego w Iławie. Jako wolni ludzi, świadkowie tamtych czasów. 12 opozycjonistów wspominało trudy tamtych dni. Pytani o to czy nie obawiają się wzbudzić zbyt wielu negatywnych emocji będąc w otoczeniu murów, które jak sami powtarzali kojarzą im się z bólem i walką o ideały wolności, twierdzili że wspomnienia sprzed lat zostały z nimi gorące do dziś, bez względu na to g dzie się znajdują. W obecnej rzeczywistości mogą się zmierzyć z nimi z podniesiona głową. Zwrócili uwagę, iż zmiana systemu przyniosła także zmianę atmosfery na terenie zakładu karnego. Do przeszłości należy już specyfika pobytu z jakim opozycjoniści musieli się w przeszłości zmierzyć.
Organizatorem uroczystości było Stowarzyszenie Stowarzyszenie Represjonowanych w Stanie Wojennym Regionu Warmińsko-Mazurskiego PRO-PATRIA, a gospodarzem Urząd Miasta Iława. W uroczystościach uczestniczyła również Służba Więzienna, którą reprezentował Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej w Olsztynie płk Andrzej Bartkiewicz, funkcjonariusze Zakładu Karnego na czele z Dyrektorem Zakładu Karnego ppłk. Adamem Marzewskim oraz kompania honorowa wraz z pocztem sztandarowym Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Olsztynie.
Uroczystości zgromadziły sporą rzeszę mieszkańców Iławy, a także przedstawicieli wojewódzkich i lokalnych samorządów oraz służb mundurowych, którzy mogli obserwować między innymi inscenizację stanu wojennego w wykonaniu grupy rekonstrukcyjnej z Olsztyna.
Kolejny etap uroczystości odbył się przed ratuszem miasta, gdzie między innymi odbył się występ orkiestry wojskowej żołnierzy z 16 Pomorskiej Dywizji Zmechanizowanej z Elbląga. Przed ratuszem miasta przeprowadzono Apel Pamięci zakończony salwą honorową.
Obchody 35. lecia stanu wojennego uwieńczyła msza święta w kościele p. w. Przemienienia Pańskiego w Iławie, którą koncelebrował Biskup diecezji elbląskiej Jacek Jezierski.
„Aż zobaczyli ilu ich, poczuli siłę i czas
I z pieśnią, że już blisko świt, szli ulicami miast (…)”
Jacek Kaczmarski
Tekst i zdjęcia: kpt. Magdalena Socha
(źródło: https://www.sw.gov.pl/aktualnosc/zaklad-karny-w-ilawie-35-lecie-stanu-wojennego)